اقدام اصلاحی Corrective Action
اقدام اصلاحی Corrective Action
حسین عبدی
معمولا در هر سازمانی ، اشتباه ، مشکل و خطا و موارد دیگری که نشان دهنده ی رخ دادن یک مسئله نامطلوب باشد اتفاق می افتد . این موارد را در سیستم مدیریت کیفیت ، عدم انطباق یا مغایرت می نامیم . عدم انطباق ممکن است در حوزه های سیستم ، فرآیند ، محصول و . . . رخ دهد ، مهم شناسایی و در ادامه نوع و نحوه ی برخورد با آن می باشد . نحوه شناسایی عدم انطباق ها می تواند بصورت سیستماتیک و نظام مند باشد یا به صورت مشاهده ی اتفاقی . موارد نظم یافته شناسایی مغایرت ها به شرح زیر می باشد .
1- ممیزی
2- اندازه گیری شاخص ها و پایش عملکرد فرآیند
3- بازرسی فرآیند ساخت
4- بازرسی محصول
5- تست و آزمون (آزمایشگاه)
6- اعلام مغایرت از سوی مشتری (شکایت مشتری)
7- برگشت محصول
8- بازدید مدیر یا سرپرست از مراحل اجرایی کار
9- سایر
هر فردی که عدم انطباقی را مشاهده و شناسایی می کند باید آن را به مرجعی که از پیش تعیین و به همه معرفی شده ارجاع دهد که معمولا در سازمان هایی که سیستم مدیریت کیفیت را پیاده نموده اند ، این مرجع واحد تضمین کیفیت می باشد . مدیرتضمین کیفیت ضمن بررسی شرح عدم انطباق ، مسئولان مرتبط با آن را تعیین نموده تا در جلسه ای جهت بررسی موضوع شرکت نمایند .
در جلسه اقدام اصلاحی با روش های سیستماتیک حل مسئله ، موضوع عدم انطباق مورد بررسی قرار می گیرد . با استفاده از نمودار علت و معلول / استخوان ماهی / ایشی کاوا علل ریشه ای بروز عدم انطباق شناسایی می گردد و علت های با سهم بیشتر در وقوع آن اولویت بندی می گردند .
با روش طوفان فکری " اصول حاکم بر جلسات حل مسئله - طوفان فکری " نیز ، راه حل های ممکن تعیین و پس از آن بهترین راهکار با ارزیابی راه حل های طراحی شده انتخاب می گردد . مطلب " فرآیند حل مسئله " را ببینند.
اقدامات زیر مجموعه راهکار منتخب ، مسئولان اقدام آنها و زمانی که باید آن اقدامات اجرا شود در جلسه تعیین و تصویب می گردد . و اقدامات به مسئولان اقدام ، اعلام و محول می گردد . پس از آن اجرای اقدامات پیگیری شده و پس از کسب اطمینان از اجرای تمامی آنها ، زمان مناسب برای سنجش اثر بخشی اقدام اصلاحی طراحی شده تعیین می گردد . پس از رسیدن موعد سنجش اثر بخشی اقدام اصلاحی اطلاعات و داده هایی که نشان دهنده وضعیت وقوع مغایرت و عدم انطباق باشند ، جمع آوری می گردند .
به عنوان مثال اگر مغایرت گزارش شده مربوط به وقوع یک مشکل کیفی در محصولی خاص باشد ، بایستی از واحد کنترل کیفیت ، آمار و تعداد مشاهده ی آن عیب در چند روز یا چند هفته گذشته ، خواسته شود . در صورت عدم مشاهده مجدد مغایرت مذکور و یا وقوع مغایرت در حد مجاز ، اثربخشی اقدام اصلاحی اثبات می شود .
در غیر این صورت باید جلسه اقدام اصلاحی مجددا برگزار شده و روند مشروح فوق دوباره تکرار شود . زمانی که اقدام اصلاحی ، موثر تشخیص داده شود بایستی بررسی شود تا اگر اقداماتی که تعیین و اجرا شده برای موارد مشابه یا محصولات دیگر نیز مفید و موثر می باشد ، آن اقدامات را به حوزه های مشابه ، تعمیم دهیم .
تعریف اقدام اصلاحی : به مجموعه اقداماتی که جهت جلوگیری از وقوع مجدد عدم انطباق ، طراحی و اجرا می گردد ، اقدام اصلاحی می گوییم .
مطالب مرتبط :
