مهندسی ارزش ، چرا و چه موقع؟

تکنیک مهندسی ارزش ، یکی از مباحث نوین در مدیریت و مهندسی می باشد که به سرعت در حال بازکردن جای خود می باشد. ابزاری بسیار کاربردی که می تواند نقش موثری را در بهبود فعالیت های فرآیند های کسب و کار سازمان ها ، ایفا کند .

بایستی اما این نکته مهم را مد نظر داشت ، که هر ابزار، تکنیک یا متد مدیریتی ، اینچنین نیست که برای تمامی  سازمان ها و کسب و کارها ، مفید ، اثر بخش و کارا باشد . سازمان های مختلف ، بنا به محصول وخدمتی که ارائه می کنند و با توجه به مسائل بسیار متنوع دیگر نیازمند تکنیک های متفاوت مدیریتی و مهندسی می باشند.

باید بدانیم ، چه زمانی، نیازمند هستیم که به سراغ مشاور برویم ، این امر ، مشابه وضعیتی است که تشخیص بدهیم چه موقع بایستی به پزشک مراجعه کنیم . در مورد هر کدام از تکنیک های مدیریتی نیز بایستی تعیین نماییم که در چه موقعیتی به سراغ کدام یک از روش ها و متدهای مدیریتی برویم و از کدام یک از آنها استفاده کنیم . عدم تشخیص صحیح این امر ، مساوی است با اتلاف بسیار زیاد زمان ، انرژی ، پول و . . . اجرای نابجای تکنیک های مدیریتی ، آثار نامطلوبی را به جا خواهد گذاشت ، که در برخی مواقع ، قابل جبران نیست و یا بسیار مشکل می باشد . پیش از آنکه در مطالب بعدی به مفاهیم ، تعاریف و متد پیاده سازی مهندسی ارزش بپردازیم در این جا سعی می کنیم ، هدف از اجرای مهندسی ارزش را گفته و شرایط و موقعیتی که نیاز به مهندسی ارزش داریم را تعریف و تشریح نماییم .

مهندسی ارزش یکی از موفق ترین متدولوژی ها در حل مسأله ، کاهش هزینه و بهبود عملکرد و کیفیت می باشد . رویکرد کارکرد گرای مهندسی ارزش ، سرعت بالای به نتیجه رسیدن آن و راه حل های اجرایی که ارائه می کند ، از وجوه تمایز آن در مقایسه با دیگر تکنیک ها و روش های مهندسی است. یکی دیگر از رمزهای موفقیت مهندسی ارزش ، انجام کار تیمی است ، تیمی که با هدف مشترک و با تخصص های مختلف ، کارکردهای بک پروژه یا محصول را بررسی می کنند و با بهبودی خلاقانه ، جایگزین کم هزینه تر برای آن پیشنهاد می دهند . هدف اصلی در مهندسی ارزش ، توجه به کارکرد است نه کیفیت و نه هزینه . چرا که تأمین کارکرد ، کاهش هزینه و حفظ و ارتقای کیفیت را خود به خود به دنبال دارد . چو صد آید ، نود هم پیش ماست.

برای آن که بهترین نتایج از انجام مطالعه مهندسی ارزش به دست آید ، توصیه متخصصان این است که مطالعه ، در اولین فازهایی یک پروژه انجام شود . هر چه مطالعات پروژه و طراحی های آن نهایی تر باشند و پروژه به مراحل اجرایی نزدیکتر باشد ، امکان تغییر دادن آن و بهره مندی از ظرفیت های کاهش هزینه کمتر خواهد شد.

 در فازهای اولیه تصمیم گیری و طراحی یک پروژه ، به دلیل عدم ورود به مراحل اجرایی و قطعی شدن کار ، قابلیت تغییر ، بیشتر است . در همین زمان ها که تغییرات به راحتی قابل انجام هستند ، هزینه زیادی نیز صرف نمی شود . این تغییرات می تواند با صرف هزینه کمی اعمال شود و صرفه جویی چشمگیری نیز در پی داشته باشد.

در حالی که هر چه به سمت فعالیت های اجرایی و مراحل تولیدی پروژه پیش رویم علاوه بر هزینه های اجرایی ، برای اعمال تغییرات نیز باید هزینه بیشتری متقبل شد. چرا که بسیاری از خرید ها انجام شده و بخش های عمده پروژه به اجرا رسیده اند . بدیهی است در چنین شرایطی تصمیم گیری در مورد کوچکترین تغییر وقتی ممکن است که تأثیر و تعامل آن با بسیاری از عوامل دیگر بررسی شده باشد.

مهندسی ارزش ، ضرورت ها

1 – بکارگیری مهندسی ارزش و بهره مندی از مزایای آن در شرایطی که پروژه های زیاد ساخت و تولید در واحدهای صنعتی و پروژه های عمرانی و سازه ای که توسط سازمان های دولتی و شرکت های خصوصی اجرا می گردد در کشور ، در حال تعریف واجرا هستند ، بسیار ضروری به نظر می رسد. خوشبختانه در سالیان اخیر توجهات جدی در بخش های دولتی و خصوصی به مهندسی ارزش ، نشان داده شده و حرکت های مثبتی نیز انجام گردیده است.

2 – درست است که طراحی محصول در بسیاری از واحدهای اقتصادی کشور ، مرسوم نیست و کارخانه ها و شرکت های تولیدی ، عمدتا از روش های مهندسی معکوس ، استفاده می کنند ، با این حال سازمان هایی که محصولات تولیدی خود را طراحی می کنند همانطور که در سطور پیشین گفتیم می توانند با پیاده سازی صحیح این تکنیک ، از مزایای آن ، نهایت استفاده را ببرند . آنها می توانند با تلاشی سازمان یافته ، کارکردهای کالاها و همچنین خدمات خود را تحلیل نمایند . در این تلاش ، راه و روش هایی ، جستجو می شوند که بتوانند کارکردهای ضروری و ویژگی های مورد نیاز محصول را همراه با سودآوری تولید و فروش آن ، تأمین کنند .

3 – مهندسی ارزش یکی از مؤثرترین تکنیک های کاهش هزینه می باشد. با شناسایی فرآیندهای مناسب اجرای این متد و تعیین ارزش ایجاد شده هر یک از فعالیت ها ، فعالیت های بدون ارزش افزوده ، حذف شده و یا کاهش داده می شوند و از این رهگذر ، صرفه جویی به میزان قابل توجهی در منابع تولید ، نیروی انسانی ، ابزارهای مصرفی ، تجهیزات تولید ، مواد اولیه و غیره ، حاصل شده که منتج به کاهش هزینه شده ، تا سودآوری سازمان را بهبود دهد .

4 – جهت کسب اطمینان لازم از تأمین کارکردهایی که از یک محصول انتظار می رود می توان مهندسی ارزش را مورد استفاده قرارداد .

5 – مهندسی ارزش فرآیند قدرتمند ، انعطاف پذیر و خلاق برای حل مسئله است ، مهندسی ارزش می تواند برای مسئله های دشوار و پیچیده ، راه حل های ساده و ممکن ارائه دهد . سادگی و قدرتمندی این روش ، آن را جهت استفاده برای حل مسائل ، به گزینه مطلوبی بدل نموده است .